အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကကြ်န္ျပဳေစခိုင္းခံေနရတဲ့ ျမန္မာငါးဖမ္း အလုပ္သမားေတြရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနေၾကာင္းနဲ႔ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တင္သြင္းေနတဲ့ ပင္လယ္စာေတြဟာ ျမန္မာငါးဖမ္း အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ေက်းကြ်န္လို ေစခိုင္းခံရတဲ့ လုပ္အားကို အသံုးျပဳေနတဲ့အတြက္ လြန္စြာစိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရတယ္လို႔ အေမရိကန္အေျခစိုက္ NFI လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ဳိးသား ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းႀကီးက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ အလားတူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကလည္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံပိုင္ ကြ်န္းမွာ ကြ်န္ျပဳေစခိုင္းခံေနရတဲ့ ျမန္မာငါးဖမ္း အလုပ္သမားေတြရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနေၾကာင္းနဲ႔ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံု တင္ျပထားပါတယ္။ ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ NFI ေခၚ National Fishery Institute (အမ်ဳိးသားငါးဖမ္းလုပ္ငန္းဆိုင္ရာအဖဲြ႔အစည္းႀကီး) က အေမရိကန္ကို တင္သြင္းေနတဲ့ ငါးနဲ႔ပင္လယ္စာေတြဟာ ေက်းကြ်န္လုပ္အားကို အသံုးျပဳေနတယ္ဆိုတဲ့ AP သတင္းေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ရၿပီး ဒါဟာ လံုး၀သည္းခံႏိုင္စရာမရွိဘူးလို႔ NFI ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ Gavin Gibbons က ေျပာပါတယ္။ “အဲဒီ ေအပီသတင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အရမ္းကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒါမ်ိဳး က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ လံုး၀ သည္းခံႏုိင္စရာ မရွိပါဘူး။ အလုပ္သမားေတြအေပၚ ကၽြန္ျပဳတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာက္ဖ်က္မႈဟာ လံုး၀ လက္ခံႏုိင္စရာ မရွိပါဘူး။ ငါး၊ ပုဇြန္၊ ေရလုပ္ငန္းအတြက္ ပစၥည္းေတြ ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါမ်ိဳးဟာ မရွိသင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ သိပ္ကို စိတ္ထိခိုက္ရပါတယ္။” အလားတူ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနကလည္း ေက်းကြ်န္အျဖစ္ ေစခိုင္းခံခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြဟာ လူကုန္ကူးခံရသူေတြျဖစ္ၿပီး သူတို႔အေျခအေနကို စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနေၾကာင္းနဲ႔ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔က က်င္းပတဲ့ ပံုမွန္သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီး Marie Harf က အခုလို ေျပာပါတယ္။ “အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔လည္း အေျခအေနေတြကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတာပါ။ ငါးဖမ္းအလုပ္သမား ကိစၥအတြက္ ထိုင္း၊ ျမန္မာ၊ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနေၾကာင္းနဲ႔ ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနမယ္ ဆိုတာကိုလည္း ေမွ်ာ္လင့္မိေၾကာင္း ေျပာသြားတာပါ။” အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္တဲ့ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအစီရင္ခံစာ TIP မွာ ထုိင္းႏိုင္ငံအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ လူကုန္ကူးခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေစာင့္ၾကည့္ခံအဆင့္ ၃ အေနနဲ႔ သံုးႏွစ္ဆက္တိုက္ ေဖာ္ျပခဲ့တယ္လို႔ Marie Harf က ေျပာပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ  ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းေတြအတြက္ လူကုန္ကူးမႈဟာ အထူး စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တဲ့ အေျခအေန ေရာက္ေနေၾကာင္း အခုလို ေျပာပါတယ္။ “ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း ဒါမွမဟုတ္ ပင္လယ္စာလုပ္ငန္းေတြမွာ မတရားေစခိုင္းေနတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေရာ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနတို႔က အထူးပဲ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္တဲ့ TIP အစီရင္ခံစာမွာ ဒီလုပ္ငန္းေတြမွာ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေပၚ အျမတ္ထုတ္တဲ့ အေျခအေနေတြဟာ ပိုပိုၿပီး ဆိုးလာေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတာပါ။ ဒီအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိုင္းအစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတို႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။” ဒီငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြရဲ႕ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရက ခ်က္ျခင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အျပင္ အင္ဒိုနီးရွား အာဏ၀ါနဲ႔ ငါးလုပ္ငန္း၀န္ႀကီး Susi Pudjiastuti ကလည္း အင္ဒိုနီးရွား ငါးဖမ္းသေဘၤာေတြဟာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြနဲ႔မညီဘဲ တရားမ၀င္ လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့အတြက္ အေျခအေနေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆး၊ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမယ္လို႔ မၾကာေသးခင္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ ကြ်န္ျပဳခံရတဲ့ ငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြအတြက္ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရး အေရးႀကီးေၾကာင္းနဲ႔ အခုလို အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရက အေရးယူကိုင္တြယ္မႈကိုလည္း NFI ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ Gavin Gibbons က ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုခဲ့ၿပီး၊ ကြ်န္ျပဳေစခိုင္းသူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေပးဖို႔လည္း အခုလို တိုက္တြန္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ “ပထမဦးဆံုးကေတာ့ ဒီေရလုပ္သားေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးပါပဲ။ သူတုိ႔ေတြကို အကာအကြယ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔၊ ေဘးကင္းတဲ့ေနရာမွာ ထားႏုိင္ဖုိ႔က အေရးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရက အခုလို တံု႔ျပန္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာကို ခ်ီးက်ဴးရမွာပါ။ ဒီေရလုပ္သားေတြကို ဌာေနျပန္ပို႔ႏုိင္ေရးကလည္း အေရးပါတယ္။ ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ ဒီကိစၥ စံုစမ္းစစ္ေဆးယံုတင္မက ဥပေဒအရ အေရးယူႏုိင္ဖို႔ပါပဲ။ ေရလုပ္ငန္းေကာ္မတီေတြ၊ သေဘၤာကပၸတိန္ေတြ၊ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးမယူရင္ ဒီလုပ္ငန္းသံသရာႀကီးက ဆက္ၿပီးေတာ့ ရွိေနဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။” ေက်းကြ်န္ျပဳမႈကိုစံုစမ္းေနတဲ့ ေအပီသတင္းေထာက္ေတြက အေကာက္ခြန္မွတ္တမ္းေတြကို စစ္ေဆးမႈအရ တခ်ဳိ႕ပင္လယ္စာေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တင္ပို႔တာေတြ႔ရၿပီး အဲဒီထဲမွာ ေၾကာင္စာအမ်ဳိးမ်ဳိးအျပင္ Iams၊ Meow Mix၊ Fancy Feast အစရွိတဲ့ ေၾကာင္စာေတြ အပါအ၀င္ အေမရိကန္မွာရွိတဲ့ လက္ကားဆိုင္ႀကီးေတြကတဆင့္ ပင္လယ္စာေတြကို Walmart၊ Safeway အစရွိတဲ့ ဆိုင္ႀကီးေတြကို ျဖန္႔ခ်ိတဲ့အေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ Benjina ကြ်န္းမွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ ျမန္မာငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံကတဆင့္ အတင္းအဓမၼ ပို႔ေဆာင္ေစခိုင္းခံရသူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ကထုတ္ AP သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြရဲ႕ အေျခအေနကို တႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူ စံုစမ္းေမးျမန္းၿပီး ႐ိုက္ကူးတင္ျပထားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ AP သတင္းေထာက္ မာသာမန္ႏိုဇာက NPR နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခန္းမွာ ေျပာသြားပါတယ္။ ျမန္မာငါးဖမ္းအလုပ္သမားေတြဟာ အဆိပ္ရိွတဲ့ လိပ္ေက်ာက္ၿမီးနဲ႔ အ႐ိုက္ခံရတာ၊ ကန္ေက်ာက္ခံရတာ၊ ေလွာင္အိမ္ေတြထဲမွာ ေလွာင္ထားခံရတာ စတဲ့ ညႇဥ္းပန္းမႈေတြ ခံေနရေၾကာင္း ေအပီသတင္းေထာက္က ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရနဲ႔အတူ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊ ျမန္မာငါးဖမ္းအလုပ္သမား စုစုေပါင္း ၅၀၀ နီးပါးေလာက္ကို ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ကို အနီးအနားကြ်န္းျဖစ္တဲ့ တုရ္လ္ကြ်န္းမွာ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားပါတယ္ရွင္။ အင္ၾကင္းႏိုင္ /